Tháo gỡ điểm nghẽn cho doanh nghiệp tư nhân

Khu vực kinh tế tư nhân đang đối mặt với nhiều điểm nghẽn mang tính hệ thống, kìm hãm năng lực đổi mới sáng tạo, ứng dụng khoa học – công nghệ và chuyển đổi số. Những điểm nghẽn này trải dài từ nhân lực, thể chế, tài chính cho tới hạ tầng và hệ sinh thái hỗ trợ.

Nông nghiệp cần chuẩn hóa, minh bạch và số hóa

Là doanh nghiệp nông nghiệp tư nhân với 24 năm hình thành và phát triển, hiện chiếm 6% thị phần xuất khẩu tiêu toàn cầu, ông Phan Minh Thông – Chủ tịch HĐQT Phúc Sinh Group chỉ ra rằng nông nghiệp Việt Nam vẫn đối mặt nhiều thách thức: quy mô nhỏ, manh mún, khó hiện đại hóa; trong khi các yêu cầu về phát triển bền vững, ESG và Net Zero ngày càng khắt khe.

Việt Nam hiện là một trong những quốc gia xuất khẩu nông sản hàng đầu (trà, tiêu, cà phê, gạo, quế, hồi…), nhưng phần lớn doanh nghiệp tư nhân chưa làm chủ khâu bán hàng và giá cả còn khiêm tốn so với chất lượng.

“Việt Nam có tiềm năng khổng lồ từ nông sản, thủy sản, gạo, cà phê… Nếu biết khai thác, những ‘mỏ vàng’ này có thể mang lại hàng chục tỉ USD mỗi năm và tạo dựng hệ sinh thái nông nghiệp minh bạch, bền vững, hiện đại”, ông Thông nhấn mạnh.

Từ thực trạng đó, Chủ tịch HĐQT Phúc Sinh Group đề xuất loạt giải pháp:

Thứ nhất, ngành nông nghiệp cần đầu tư hạ tầng và R&D. Việc xây dựng nhà máy hiện đại, trung tâm nghiên cứu, ứng dụng công nghệ chế biến sâu sẽ làm gia tăng giá trị nông sản.

Thứ hai, Chính phủ cần xây dựng Sàn Giao dịch Hàng hóa Quốc gia. Đây sẽ là kênh minh bạch giá cả, dữ liệu, giảm phụ thuộc thị trường quốc tế và tăng quyền định giá cho doanh nghiệp Việt.

Thứ ba, yêu cầu về phát triển doanh nghiệp vừa và nhỏ theo chuẩn quốc tế. Việc đáp ứng các tiêu chuẩn quốc tế góp phần đảm bảo minh bạch, quản trị chuẩn mực, dữ liệu khách hàng rõ ràng, có kiểm toán độc lập.

Thứ tư, chuẩn hóa nông nghiệp bền vững. Điều này kiểm soát thuốc bảo vệ thực vật, nâng chuẩn an toàn thực phẩm, bảo vệ uy tín nông sản Việt.

Thứ năm, đẩy mạnh số hóa và truy xuất nguồn gốc. Xây dựng hệ thống từ nông trại, đáp ứng tiêu chuẩn ESG, chống phá rừng, mở cửa thị trường khó tính.

Thứ sáu, ngành nông nghiệp cần tăng liên kết công – tư. Nhà nước hỗ trợ chính sách thuế, cải cách thủ tục, đầu tư hạ tầng logistics nhằm giảm chi phí, tăng sức cạnh tranh.

Ngành Dược phẩm: Có thị trường nhưng thiếu “nhà vô địch”

Ở lĩnh vực dược phẩm, bà Bùi Cẩm Vân – Giám đốc khối Quản trị doanh nghiệp Buymed nêu rõ nghịch lý: “Năm 2024, thị trường dược Việt Nam đạt gần 8,9 tỉ USD, lớn thứ hai Đông Nam Á nhưng 10 công ty dược lớn nhất Việt Nam cộng lại vẫn nhỏ hơn Kalbe Farma của Indonesia (3,9 tỉ USD)”.

Lý giải về thực trạng nghịch lý trên, Giám đốc khối Quản trị doanh nghiệp Buymed cho rằng, ngành dược bị phân mảnh sản xuất khi có hơn 250 nhà máy nhưng sản phẩm tương đồng, thiếu khác biệt. Thứ hai, thiếu R&D (nghiên cứu và phát triển) khi gần như ngành dược không có sản phẩm mới dẫn tới giá trị gia tăng thấp, biên độ lợi nhuận mỏng. Đồng thời, việc tồn tại tư duy bảo hộ, chính sách nghiêng về an toàn, hạn chế cạnh tranh, thiếu động lực lớn lên.

Hệ quả là doanh nghiệp nhỏ lẻ không đủ quy mô đàm phán giá nguyên liệu, chi phí thuốc cao, bệnh nhân chịu thiệt; không có doanh nghiệp dẫn dắt để đầu tư R&D, dẫn tới lệ thuộc thuốc ngoại; thị trường phân mảnh, logistics yếu, khó xây dựng thương hiệu xuất khẩu.

Nhằm giải quyết thực trạng trên, bà Vân đề xuất: Ngành dược cần xem dữ liệu và công nghệ là tư liệu sản xuất mới, cho phép mở quyền tiếp cận công bằng qua dữ liệu mở và hạ tầng chia sẻ.

Song hành với đó, việc cải cách chính sách từ bảo hộ sang tạo động lực cạnh tranh, minh bạch, công bằng là điều cần thiết.

Thúc đẩy sandbox đổi mới sáng tạo, cho phép thử nghiệm có kiểm soát trong dược phẩm, y tế số, TMĐT để vừa giám sát an toàn vừa khuyến khích mô hình mới.

Ngành dược cần liên minh sản xuất – chuẩn hóa – xuất khẩu. Điều này đòi hỏi liên kết các nhà máy dược, chuẩn hóa tiêu chuẩn và xây dựng thương hiệu chung cho xuất khẩu, tăng tỉ lệ sản xuất nội địa.

“Không có ‘nhà vô địch’ nghĩa là Việt Nam đang bỏ lỡ cơ hội hàng tỉ USD vốn hóa, hàng chục nghìn việc làm chất lượng cao, và vị thế trong chuỗi dược phẩm khu vực”, bà Vân khẳng định.

Thanh Bình

Nguồn Lao Động