Luật thuế giá trị gia tăng khiến nhiều doanh nghiệp đứng ngồi không yên, nông dân lao đao vì bị ép giá

Doanh nghiệp kêu trời vì Luật thuế giá trị gia tăng đối với nông sản

Sau hơn 3 tháng triển khai Luật thuế giá trị gia tăng đối với nông sản, hàng loạt hiệp hội ngành hàng từ thủy sản, cà phê, hồ tiêu, gỗ đến thức ăn chăn nuôi đồng loạt kêu khó. Nhiều doanh nghiệp cho biết các quy định mới đang khiến dòng tiền bị tắc, chi phí tăng cao và nguy cơ mất thị phần xuất khẩu.

Theo ông Phạm Tuấn Công – Chủ tịch Liên đoàn Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI), Luật Thuế Giá trị Gia tăng số 48/2024/QH15 ra đời với kỳ vọng thúc đẩy minh bạch và hiệu quả kinh tế.

Tuy nhiên, thực tế cho thấy nhiều điều khoản chưa phản ánh đúng bản chất giá trị gia tăng của sản phẩm nông nghiệp. Điển hình là quy định áp thuế suất 5% đối với sản phẩm “chưa chế biến thành sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường”.

Ông Công cho rằng cách tính này chưa hợp lý vì nhiều mặt hàng như cà phê, hồ tiêu, tôm, cá hay gỗ nguyên liệu chỉ trải qua các khâu sơ chế đơn giản, không làm phát sinh giá trị gia tăng thực chất.

Trong khi đó, cơ chế “thu trước – hoàn sau” buộc doanh nghiệp phải ứng trước nguồn vốn lớn, làm giảm sức cạnh tranh của hàng Việt so với các đối thủ trong khu vực.

Ông Nguyễn Hoài Nam – Tổng Thư ký Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết cùng là sản phẩm nuôi trồng chưa qua chế biến sâu, nhưng doanh nghiệp thủy sản lại phải áp dụng 2 mức thuế khác nhau, một số không chịu thuế, số khác chịu thuế 5%.

“Sự chồng chéo này khiến doanh nghiệp phải tạm nộp thuế, chờ hoàn. Trong khi thủ tục hoàn thuế rất phức tạp, dòng tiền bị đọng lại, chi phí tăng cao”, ông Nam nói.

Cũng trong tình cảnh tương tự, ông Ngô Sỹ Hoài – Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (Viforest) cho rằng, việc chưa có hướng dẫn rõ ràng về khái niệm “gỗ sơ chế thông thường” khiến doanh nghiệp lúng túng trong kê khai thuế.

“Nhiều doanh nghiệp bị ứ đọng hàng nghìn tỷ đồng chờ hoàn thuế, ảnh hưởng lớn đến sản xuất và tiến độ giao hàng”, ông Hoài nêu.

Tình trạng khó khăn không dừng ở đó. Theo ông Nguyễn Tấn Hiên – Phó Chủ tịch Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam (VPSA), với sản lượng hồ tiêu hơn 200.000 tấn mỗi năm, 96% phục vụ xuất khẩu, việc áp thuế giá trị gia tăng 5% đã khiến chi phí tăng mạnh.

“Nhiều doanh nghiệp phải tạm ngưng thu mua hoặc thu hẹp sản xuất vì vốn bị ứ đọng quá lâu. Có đơn vị chờ 6 tháng chưa được hoàn thuế”, ông Hiên chia sẻ.

Về phía Hiệp hội Lương thực Việt Nam (VFA), lo ngại cũng dâng cao khi mặt hàng xuất khẩu chủ lực là gạo bị chuyển từ diện không chịu thuế sang chịu thuế 5%.

Các doanh nghiệp phải tạm nộp khoản vốn lớn chờ hoàn thuế, trong khi nguồn vốn lưu động hạn hẹp, khiến việc thu mua lúa của nông dân bị chậm lại.

Đại diện VFA cảnh báo, nếu tình trạng này kéo dài có thể làm biến động giá lúa gạo trong nước và ảnh hưởng trực tiếp đến thu nhập của người trồng lúa.

VCCI kiến nghị Thủ tướng tháo gỡ rào cản trong Luật Thuế giá trị gia tăng đối với nông sản

Trước hàng loạt phản ánh từ doanh nghiệp, ngày 21/10, VCCI đã gửi công văn kiến nghị Thủ tướng Chính phủ xem xét sửa đổi, điều chỉnh một số quy định để Luật Thuế giá trị gia tăng đối với nông sản phát huy đúng tinh thần hỗ trợ sản xuất và xuất khẩu.

Theo VCCI, trước hết cần khôi phục quy định “không phải kê khai, tính thuế” đối với các sản phẩm nông, lâm, thủy sản sơ chế, tương tự Nghị định 209/2013/NĐ-CP. Đồng thời, ban hành danh mục cụ thể cho từng ngành hàng để tránh tình trạng hiểu khác nhau giữa các địa phương.

Bên cạnh đó, VCCI đề xuất cải cách thủ tục hoàn thuế theo hướng tự động hóa và minh bạch, nhằm giảm thiểu rủi ro cho doanh nghiệp. Cơ chế hoàn thuế điện tử liên thông giữa cơ quan thuế, hải quan và doanh nghiệp cần được sớm triển khai để rút ngắn thời gian xử lý, đảm bảo nguồn vốn lưu động cho các đơn vị xuất khẩu.

VCCI cũng kiến nghị loại bỏ quy định doanh nghiệp chỉ được hoàn thuế khi nhà cung cấp đã kê khai và nộp thuế. “Đây là yêu cầu bất hợp lý vì chuyển trách nhiệm của người bán sang người mua, trong khi doanh nghiệp đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế”, văn bản nêu rõ.

Một vấn đề khác được nhấn mạnh là sự thiếu vắng hướng dẫn phù hợp cho giao dịch giữa doanh nghiệp và hộ nông dân – nhóm cung ứng chính nhưng chưa thể xuất hóa đơn VAT. VCCI đề nghị cho phép doanh nghiệp dùng bảng kê mua hàng không hóa đơn để được khấu trừ, hoàn thuế, đồng thời có quy định riêng cho các hộ nông dân nhỏ lẻ nhằm tránh rào cản hành chính.

Trước sự phát triển nhanh của thương mại điện tử, VCCI cũng đề xuất Chính phủ sớm ban hành cơ chế pháp lý cho việc hoàn thuế với các giao dịch xuất khẩu qua nền tảng số như Amazon, Alibaba. Việc cho phép sử dụng chứng từ điện tử, dữ liệu giao dịch trực tuyến sẽ giúp doanh nghiệp tiết kiệm thời gian và chi phí, đồng thời phù hợp xu hướng thương mại toàn cầu.

Theo TS. Nguyễn Minh Thảo, Viện Nghiên cứu chính sách và chiến lược (Bộ Tài chính), thuế luôn là câu chuyện phức tạp với doanh nghiệp. Nếu không tháo gỡ kịp thời, sẽ làm mất cơ hội đầu tư và thị trường mới của nông sản Việt Nam.

Còn ông Đậu Anh Tuấn – Phó Tổng Thư ký, Trưởng Ban Pháp chế VCCI nhấn mạnh: “Luật Thuế giá trị gia tăng mới ra đời với kỳ vọng cải cách, nhưng nếu không được điều chỉnh sớm theo thực tế sản xuất kinh doanh, sẽ trở thành rào cản lớn cho sự phát triển của nông nghiệp Việt Nam”.

Từ những phản ánh và kiến nghị nêu trên, các hiệp hội ngành hàng mong muốn Chính phủ sớm có giải pháp đồng bộ, tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận chính sách thuế minh bạch, hợp lý hơn.

Việc điều chỉnh kịp thời Luật thuế giá trị gia tăng đối với nông sản không chỉ giúp tháo gỡ khó khăn cho hàng trăm nghìn doanh nghiệp và hộ nông dân mà còn bảo đảm cho mục tiêu phát triển bền vững của nền kinh tế nông nghiệp Việt Nam trong giai đoạn hội nhập sâu rộng.

Theo Dân Việt

Nguồn vasep