Kinh tế khu vực giữa khó khăn xuất khẩu
Thuế quan, biến động thị trường tài chính và sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo cùng nhiều yếu tố khác đang tác động mạnh mẽ đến tăng trưởng và lạm phát trên khắp khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Công ty Phân tích Moody’s vừa có báo cáo mới về tình hình kinh tế khu vực châu Á – Thái Bình Dương (APAC) giữa nhiều tác động.
Đà tăng trưởng chưa kết thúc
Theo đó, do các nhà sản xuất đẩy mạnh xuất khẩu trước khi Mỹ tăng thuế quan vào đầu năm 2025, tăng trưởng xuất khẩu và sản xuất công nghiệp ở khu vực đã vượt qua cùng kỳ giai đoạn 2023-2024. Điển hình, Trung Quốc có xuất khẩu tăng mạnh cho đến tháng 5 rồi hạ nhiệt. Việc xuất khẩu hàng hóa trước cũng thúc đẩy tăng trưởng các nền kinh tế Singapore, Malaysia, Thái Lan, Indonesia, Philippines, Việt Nam và Đài Loan. Đáng chú ý, phần lớn đà tăng trưởng đó vẫn chưa kết thúc.
Tuy nhiên, giờ đây, khi mức thuế quan của Mỹ cao hơn có hiệu lực, việc xuất khẩu ở APAC đang chịu áp lực. Một số nhà sản xuất đang duy trì sản lượng xuất khẩu bằng cách giảm giá, còn một số khác thì chấp nhận doanh số giảm.
Ngành bán dẫn tăng trưởng đã thúc đẩy kinh tế Đài Loan
ẢNH: REUTERS
Giữa bối cảnh xuất khẩu hàng hóa trên nhiều ngành công nghiệp đang chịu áp lực, thì lĩnh vực công nghệ lại đang nằm ngoài xu thế này. Cụ thể, sự trỗi dậy của trí tuệ nhân tạo (AI) cũng làm dấy lên lo ngại về việc cổ phiếu ngành này quá “nóng” bởi sự định giá quá mức, ẩn chứa rủi ro như đợt vỡ bong bóng cổ phiếu ngành dotcom hồi thập niên 1990.
Trong khi đó, phần lớn các nền kinh tế ở APAC đang đối mặt với một giai đoạn khó khăn hơn. Xuất khẩu chậm lại khiến nhu cầu nội địa phải gánh chịu nhiều gánh nặng hơn. Nhu cầu nội địa yếu ở hầu hết các khu vực đang kìm hãm giá cả, nên lạm phát trên toàn khu vực đang ở mức mục tiêu trở xuống. Thậm chí, Trung Quốc và Thái Lan đang cố gắng chống lại giảm phát. Giá cả ở Trung Quốc không cao hơn so với cuối năm 2022. Ngay cả Ấn Độ, vốn thường có xu thế lạm phát cao gần đây, thì lạm phát trong tháng 10 cũng chỉ ở mức 0,3% so với cùng kỳ năm trước.
Thách thức phía trước
Công ty Phân tích Moody’s đánh giá triển vọng kinh tế APAC phụ thuộc rất nhiều vào môi trường bên ngoài, đặc biệt là định hướng chính sách thương mại của Mỹ. Giả định thuế nhập khẩu của Mỹ sẽ duy trì ở mức hiện tại cho đến năm 2028, thì mức thuế suất hiệu lực trung bình đối với hầu hết các nền kinh tế APAC dao động từ 5-20%, Trung Quốc sẽ chịu mức thuế còn dưới 30%.
Các mức thuế suất này có vẻ ít gây tổn hại hơn so với các giả định trước đó. Đây là kết quả đạt được sau khi Tổng thống Mỹ Donald Trump công du châu Á từ cuối tháng 10 đến đầu tháng 11 vừa qua. Trong đó, trọng tâm là hội đàm thượng đỉnh giữa ông Trump với ông Tập Cận Bình – Chủ tịch nước Trung Quốc – đã giúp hạ nhiệt căng thẳng hai bên, tạo tác động tích cực cho nền kinh tế khu vực.
Nhờ đó, vấn đề thuế quan gây thiệt hại ít hơn dự kiến nhưng vẫn có tác động mạnh. Các nền kinh tế Đông Bắc Á và Đông Nam Á phụ thuộc rất nhiều vào xuất khẩu như một động lực tăng trưởng chính. Sự phụ thuộc đó càng sâu sắc hơn kể từ sau đại dịch Covid-19. Khi so sánh với trước đại dịch, các nền kinh tế này hiện có xuất khẩu thực tế tăng cao trong khi nhu cầu nội địa lại tụt hậu rất xa. Sự mất cân bằng này là một điểm yếu về mặt cấu trúc. Với việc xuất khẩu sang Mỹ ngày càng khó khăn, tăng trưởng sẽ chậm lại trừ khi các nhà xuất khẩu tìm được người mua mới.
Những tháng gần đây, một loạt nền kinh tế xin gia nhập Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ Xuyên Thái Bình Dương (CPTPP). Điển hình, Philippines và UAE đang nối gót Indonesia, Ukraine, Uruguay, Ecuador, Đài Loan, Trung Quốc và Costa Rica… để xin gia nhập CPTPP.
Việc vội vã gia nhập CPTPP cho thấy nhu cầu cấp thiết của các nền kinh tế trong việc tìm kiếm thị trường mới. Tuy nhiên, khó có sự kết hợp nào giữa các thành viên CPTPP hiện tại hoặc tương lai có thể lấp đầy khoảng trống do người tiêu dùng Mỹ đang suy giảm. Thách thức thực sự là củng cố nhu cầu nội địa.
Giữa tình hình như vậy, chính sách tiền tệ có thể là công cụ hỗ trợ các nền kinh tế kích thích tiêu dùng nội địa. Với lạm phát ở hầu hết các nền kinh tế APAC đang giảm bớt và Cục Dự trữ Liên bang Mỹ (Fed) đang cắt giảm lãi suất, các ngân hàng trung ương ở khu vực có dư địa để hỗ trợ tăng trưởng. Do đó lãi suất điều hành có thể sẽ được cắt giảm ở hầu hết các nền kinh tế APAC trong những tháng tới.
Bên cạnh đó, sự giảm giá của nhiều loại tiền tệ khiến nhiều ngân hàng trung ương ở châu Á – Thái Bình Dương lo ngại, nhưng chính điều này đã làm giảm bớt tác động của thuế quan.
Hoàng Đình
Nguồn Thanh Niên