ASC và An toàn thực phẩm Canada: Cơ hội và thách thức cho thủy sản Việt Nam

Tại Hội thảo “CẬP NHẬT TIÊU CHUẨN ASC: CƠ HỘI, THÁCH THỨC VÀ GIẢI PHÁP CHO DN NGÀNH THỦY SẢN” trong khuôn khổ Hội chợ Vietfish 2025, ông Koji Yamamoto – Tổng giám đốc ASC tại Nhật Bản & Trưởng nhóm hợp tác sản xuất khu vực Đông Nam Á – đã chia sẻ về chương trình Chứng nhận và Ghi nhãn của Hội đồng Quản lý Nuôi trồng Thủy sản (ASC). Bài trình bày nhấn mạnh tầm quan trọng của chứng nhận bền vững trong việc nâng cao năng lực cạnh tranh toàn cầu, đồng thời cung cấp thông tin hữu ích cho doanh nghiệp Việt Nam trong bối cảnh thị trường nhập khẩu, đặc biệt là Canada, ngày càng siết chặt yêu cầu an toàn thực phẩm.

Ảnh minh họa

ASC: Biến đổi ngành nuôi trồng theo hướng bền vững

ASC là tổ chức phi lợi nhuận quốc tế, hoạt động nhằm thúc đẩy nuôi trồng thủy sản thân thiện môi trường, có trách nhiệm xã hội. Chứng nhận ASC giúp doanh nghiệp giải quyết lo ngại về nguồn gốc hải sản, nâng cao tính minh bạch và xây dựng lòng tin với người tiêu dùng.

Một điểm đáng chú ý là ASC ngày càng trở thành yếu tố quan trọng trong quan hệ tài chính: nhiều ngân hàng lớn gắn yêu cầu cho vay với chứng nhận này. Thai Union đã tiếp cận khoản vay 150 triệu USD từ ADB nhờ có chứng nhận ASC.

Tác động thị trường và cơ hội cho tôm Việt Nam

ASC hiện có sức lan tỏa lớn: hơn 1.200 thương hiệu toàn cầu sử dụng nhãn ASC, trong đó có IKEA, Carrefour, Sainsbury’s, Lidl, McDonald’s Đức. Các chiến dịch truyền thông đã giúp logo ASC đạt mức độ nhận diện cao tại châu Âu và nhiều thị trường khác.

Đến tháng 4/2025, có hơn 29.000 sản phẩm ASC phân phối tại 121 quốc gia. Doanh số tăng mạnh tại Mỹ, Nhật Bản, Canada và châu Âu. Đặc biệt, doanh số tôm ASC ở Mỹ tăng gấp ba lần chỉ trong một năm.

Việt Nam hiện dẫn đầu về số lượng trang trại tôm ASC (399 trang trại), chiếm 48% toàn cầu. Tuy nhiên, Ecuador vượt trội về khối lượng sản xuất, chiếm tới 68% thị phần. Điều này cho thấy doanh nghiệp Việt cần nâng cao năng lực sản xuất quy mô lớn để cạnh tranh.

Tiêu chuẩn mới từ năm 2025: Trang trại và Thức ăn ASC

Bắt đầu từ tháng 5/2025, Tiêu chuẩn Trang trại ASC mới sẽ có hiệu lực, bao quát toàn bộ chuỗi từ thức ăn, sản xuất đến phân phối, dựa trên 4 nguyên tắc: tuân thủ pháp luật, quản lý môi trường, tôn trọng quyền con người, và phúc lợi động vật.

Đặc biệt, từ 31/10/2025, tất cả trang trại ASC bắt buộc chỉ được sử dụng thức ăn đạt chuẩn ASC. Đây là thay đổi lớn, tác động trực tiếp đến chi phí và hoạt động sản xuất, đòi hỏi doanh nghiệp phải chuẩn bị từ sớm.

Canada: Thị trường tiềm năng nhưng khắt khe

Canada quản lý an toàn thực phẩm thông qua Cơ quan Kiểm tra Thực phẩm Canada (CFIA), với hệ thống pháp lý chặt chẽ như SFCA và SFCR.

SFCR yêu cầu mọi thực phẩm xuất khẩu vào Canada phải có giấy phép, kiểm soát phòng ngừa, ghi nhãn rõ ràng và truy xuất nguồn gốc đầy đủ. CFIA còn cung cấp nhiều công cụ hỗ trợ doanh nghiệp nhập khẩu như AIRS, IID hay Trung tâm Dịch vụ Nhập khẩu Quốc gia.

Điều này cho thấy Canada vừa đặt tiêu chuẩn cao, vừa hỗ trợ minh bạch để doanh nghiệp tuân thủ.

Hướng đi cho doanh nghiệp Việt

Xu hướng toàn cầu đang định hình theo hai hướng:

• Chứng nhận bền vững quốc tế (như ASC) trở thành “giấy thông hành” bắt buộc.
• Hàng rào kỹ thuật tại các thị trường nhập khẩu lớn như Canada ngày càng chặt chẽ.

Với số lượng trang trại ASC lớn nhất thế giới, Việt Nam có lợi thế để mở rộng thị trường. Tuy nhiên, để cạnh tranh với Ecuador và đáp ứng yêu cầu mới về thức ăn nuôi, doanh nghiệp cần đầu tư nâng cấp quản lý chất lượng, truy xuất nguồn gốc và chuẩn bị chiến lược dài hạn.

Sự kết hợp giữa việc tuân thủ chứng nhận quốc tế và đáp ứng quy định nhập khẩu sẽ là chìa khóa giúp thủy sản Việt Nam duy trì và nâng cao vị thế trên thị trường toàn cầu.

Nguồn vasep