Cà Mau tính chuyện xuất khẩu điện sạch ra thế giới
Cà Mau – vùng đất cực Nam Tổ quốc – từ nơi từng được xem là “tận cùng cuối trời” nay đang tính chuyện xuất khẩu điện sạch sang các nước lân cận, khẳng định khát vọng vươn ra biển lớn và trở thành trung tâm năng lượng xanh của khu vực.
Điện gió ngoài khơi tỉnh Cà Mau.Ảnh: Phạm Đông
Dòng điện sạch sẽ vượt đại dương
Theo Sở Công Thương tỉnh Cà Mau, từ tháng 6.2023 đến nay, có nhiều tập đoàn kinh tế lớn các nước Singapore, Malaysia đến làm việc tại Cà Mau liên quan đến đàm phán mua bán điện. Tỉnh ủy, UBND tỉnh Cà Mau cũng tổ chức đoàn sang làm việc tại Singapore, gặp gỡ và trao đổi với Cơ quan Điều tiết Quản lý thị trường Năng lượng (EMA) của Singapore cùng các nhà đầu tư.
Trong chuyến tham dự Hội nghị cấp cao ASEAN lần thứ 46 vào tháng 5.2025 tại Thủ đô Kuala Lumpur – Malaysia, Ủy viên Bộ Chính trị, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính cùng Thủ tướng Malaysia và Thủ tướng Singapore đã chứng kiến lễ ký kết và trao thỏa thuận hợp tác phát triển giữa các tập đoàn năng lượng hàng đầu của 3 nước về xuất khẩu điện tái tạo từ Việt Nam sang Malaysia và Singapore.
Theo nội dung của thỏa thuận, các bên cùng nghiên cứu tính khả thi của việc xuất khẩu điện sạch từ Việt Nam sang Malaysia và Singapore thông qua tuyến cáp ngầm, kết nối với lưới điện quốc gia của bán đảo Malaysia, đồng thời xem xét khả năng bổ sung của nguồn điện và hệ thống lưu trữ để nhằm bảo đảm tính ổn định.
Trên cơ sở thỏa thuận này, tỉnh Cà Mau có thể phối hợp với Tập đoàn Công nghiệp – Năng lượng Quốc gia Việt Nam cùng nghiên cứu, đề xuất phương án triển khai xuất khẩu điện từ Cà Mau.
Nguồn điện sạch nơi cực Nam của Tổ quốc
Tỉnh Cà Mau 3 mặt giáp biển, đường bờ biển dài 310km, tốc độ gió biển trung bình và số giờ nắng trung bình trong năm cao, lượng bức xạ nhiệt lớn nên rất có tiềm năng, lợi thế phát triển năng lượng sạch như: Điện gió và điện mặt trời.
Theo Sở Công Thương tỉnh Cà Mau, hiện tại tỉnh đang vận hành 14 nhà máy điện gió; 2.827 công trình lắp đặt hệ thống điện mặt trời mái nhà với tổng công suất 295,494 MWp. Tỉnh còn đang triển khai đầu tư dự án điện khí LNG Bạc Liêu công suất 3.200MW, 34 dự án điện gió với tổng công suất 2.309MW, 2 dự án điện mặt trời tập trung 100MW và 117MW điện mặt trời mái nhà tự sản xuất, tự tiêu thụ được quy hoạch phát triển tăng thêm dự kiến hoàn thành, vận hành thương mại trước năm 2030.
Bên cạnh đó, trên địa bàn tỉnh có khoảng trên 400.000ha đất nuôi trồng thủy sản ước tính có thể phát triển hơn 11.500MW điện mặt trời kết hợp nuôi trồng thủy sản, hình thức kết hợp này không làm thay đổi mục đích sử dụng đất.
Các nước lân cận như: Singapore, Malaysia, Thái Lan… đang có nhu cầu nhập khẩu điện rất cao để phát triển kinh tế do chi phí sản xuất điện tại các nước này cao hơn so với việc nhập khẩu. Việc xuất khẩu điện thông qua truyền tải trực tiếp bằng đường dây cáp ngầm vượt biển không qua lưới điện quốc gia.
Khu vực biển của tỉnh Cà Mau lân cận với các nước này nên rất thuận lợi cho việc xuất khẩu điện…
Với nhiều lợi thế về địa hình và tự nhiên, cùng với nghiên cứu đề xuất của nhà đầu tư, UBND tỉnh Cà Mau đã được Thủ tướng phê duyệt Dự án Xuất khẩu điện tỉnh Cà Mau công suất 2.000 – 5.000 MW trong danh mục của Điều chỉnh Quy hoạch điện VIII tại Quyết định số 768/QĐ-TTg ngày 15.4.2025 của Thủ tướng Chính phủ.
Khơi thông rào cản
Theo UBND tỉnh Cà Mau, rào cản lớn nhất hiện nay là khung pháp lý cho việc đầu tư các hạng mục dự án xuất khẩu điện từ cánh đồng gió, mặt trời; Trạm gom, chuyển đổi; Đường dây cáp ngầm, đường dây trên không và các trạm chuyển đổi nhận điện tại các nước… cần phải có thông lệ chung của chính phủ các nước.
Xuất khẩu điện là dự án quy mô lớn, đòi hỏi nguồn vốn khổng lồ và sự liên danh, hợp tác của các tổ chức kinh tế đủ tiềm lực. Việc đầu tư đồng bộ tất cả hạng mục rất khó, trong khi nếu chia nhỏ thành từng dự án riêng lẻ lại khó đảm bảo tính thống nhất.
Đây là chủ trương lớn, chưa có tiền lệ, liên quan đến an ninh năng lượng, quốc phòng, ngoại giao và chủ quyền biển đảo. Hiện khung pháp lý Việt Nam chưa quy định việc mua bán điện với nước ngoài không qua lưới quốc gia, cũng chưa xác định thẩm quyền phê duyệt các dự án cáp ngầm vượt biển hay cơ chế lựa chọn nhà đầu tư quốc tế.
Để triển khai bền vững, cần xây dựng cơ chế xuất khẩu điện rõ ràng, minh bạch về giá bán, thủ tục phê duyệt và hành lang pháp lý cho doanh nghiệp tư nhân tham gia. Đồng thời, mở rộng hợp tác song phương, đa phương trong khu vực, đặc biệt với Singapore, Malaysia, Thái Lan…
Phát triển năng lượng tái tạo sẽ là cơ hội chiến lược để Cà Mau bứt phá, vươn thành trung tâm năng lượng xanh của cả nước và khu vực.
Nhật Hồ
Nguồn Lao động