Các thương hiệu Việt Nam vươn xa: Từ xuất khẩu nguyên liệu đến bán lẻ toàn cầu
Từ London đến Toronto, nhiều doanh nghiệp thực phẩm và đồ uống Việt Nam đang chuyển mình từ xuất khẩu hàng hóa thô sang xây dựng thương hiệu trực tiếp cho người tiêu dùng, qua đó định hình lại vai trò của mình trên thị trường quốc tế.
Trên kệ siêu thị tại London và Toronto, những sản phẩm vốn ít khi gắn với Việt Nam đang dần chiếm chỗ: cà phê đóng gói, tương ớt, trái cây sấy và mì ăn liền. Từ một quốc gia nổi tiếng chủ yếu với xuất khẩu nguyên liệu thô, Việt Nam nay đang từng bước trở thành nhà xuất khẩu thương hiệu được nhận diện.
Sự chuyển dịch này mang ý nghĩa lớn vì nó phản ánh bước tiến của nền kinh tế Việt Nam: thay vì chỉ là nhà cung ứng thầm lặng các mặt hàng số lượng lớn, đất nước bắt đầu gia tăng giá trị thông qua xây dựng thương hiệu, bao bì và tiếp cận trực tiếp người tiêu dùng quốc tế.
Từ nguyên liệu thô đến thương hiệu tiêu dùng
Việt Nam từ lâu đã là một trong những nước xuất khẩu lớn nhất thế giới về cà phê, hạt điều, tiêu đen và gạo. Trước đây, phần lớn các sản phẩm này ra thị trường quốc tế dưới nhãn hiệu nước ngoài. Ngày nay, nhiều doanh nghiệp đã phát triển thương hiệu riêng, kiểm soát toàn bộ chuỗi giá trị từ nguồn nguyên liệu đến câu chuyện sản phẩm. Điển hình là MR.VIET, từ xuất khẩu nguyên liệu đã chuyển sang bán thành phẩm mang thương hiệu riêng, từ nhiều dòng cà phê đến các loại snack nhiệt đới.
Hai động lực chính thúc đẩy sự thay đổi này. Thứ nhất là khát vọng kinh tế: sản phẩm có thương hiệu mang lại lợi nhuận cao hơn, tạo thêm việc làm ngoài nông nghiệp và tăng vị thế trong đàm phán. Thứ hai là xu hướng văn hóa: ẩm thực và hình ảnh Việt Nam ngày càng quen thuộc hơn ở nước ngoài, được hỗ trợ bởi du lịch và cộng đồng kiều bào.
Du lịch và Kiều bào – những chất xúc tác
Trước đại dịch, Việt Nam đón hơn 18 triệu lượt khách quốc tế mỗi năm. Nhiều du khách mang về ấn tượng sâu sắc về cà phê phin, bánh mì hay các loại gia vị, tạo ra nhu cầu tại thị trường quê nhà của họ. Truyền thông và các nền tảng trực tuyến càng khuếch đại hình ảnh ẩm thực Việt, đưa nó trở thành một trong những nền ẩm thực được nhận diện toàn cầu. Thương hiệu như MR.VIET cũng tận dụng lượng khách du lịch qua các cửa hàng quà tặng trong nước, góp phần tạo nhận diện thương hiệu, hỗ trợ mở rộng thị trường quốc tế.
Riêng tại Bắc Mỹ, đã có hơn 8.000 quán cà phê Việt hoạt động, vừa là nơi giao lưu cộng đồng, vừa đóng vai trò “đại sứ thương hiệu” không chính thức. Các quán này không chỉ giới thiệu đồ uống truyền thống mà còn giúp người tiêu dùng làm quen với các sản phẩm đóng gói, sau này xuất hiện trong các chuỗi bán lẻ lớn.
Vì sao kệ hàng Quốc tế đang mở rộng cho Việt Nam
Xoài Mango
Có nhiều yếu tố giải thích sự chấp nhận ngày càng tăng của các thương hiệu Việt:
Khác biệt văn hóa: cà phê pha phin, tương ớt mang bản sắc vùng miền, trái cây nhiệt đới… đem đến lựa chọn thay thế cho sản phẩm phương Tây tiêu chuẩn hóa.
Bao bì cải tiến: nhãn song ngữ, tuân thủ các tiêu chuẩn quốc tế giúp sản phẩm dễ dàng vào chuỗi bán lẻ toàn cầu. MR.VIET chẳng hạn, sử dụng bao bì song ngữ và định dạng sẵn sàng cho nhà bán lẻ.
Minh bạch nguồn gốc: nhiều doanh nghiệp nhấn mạnh “nhãn sạch”, danh sách thành phần ngắn gọn, hỗ trợ nông dân địa phương, phù hợp với kỳ vọng của người tiêu dùng tại các thị trường phát triển.
Những ví dụ trên thị trường
Sản phẩm Việt Nam đang xuất hiện ở cả kênh bán lẻ chính thống lẫn ngách. Tại Anh, chuỗi TJX UK lần đầu tiên đưa xoài sấy MR.VIET lên kệ, mở đường cho hàng Việt trong phân khúc chưa từng có.
Những nhà xuất khẩu lớn vẫn giữ vị thế mạnh mẽ với sữa và cà phê, trong khi các thương hiệu khác – từ gia vị đến các nhà sản xuất bún gạo vùng miền – đang dần khẳng định tên tuổi thông qua nhu cầu kiều bào và chiến lược tiếp thị nhắm mục tiêu.
Thách thức khi mở rộng
Dù đã đạt tiến bộ rõ rệt, việc mở rộng ra quốc tế vẫn gặp không ít trở ngại. Quy định an toàn thực phẩm và ghi nhãn đa dạng giữa các quốc gia gây áp lực lớn. Cạnh tranh gay gắt với các tập đoàn đa quốc gia vốn đã chiếm lĩnh kệ hàng đồ uống và snack.
Các doanh nghiệp vừa và nhỏ Việt Nam còn khó khăn trong việc tài trợ chiến dịch marketing, cũng như đàm phán với nhà phân phối ngoại. Thử nghiệm bán lẻ ở nước ngoài thường đòi hỏi vốn đầu tư ban đầu và đối tác bản địa giàu kinh nghiệm để bảo đảm phân phối thành công.
Ý nghĩa với vai trò Kinh tế Việt Nam
Sự hiện diện ngày càng nhiều của thương hiệu Việt trên thị trường quốc tế không chỉ phản ánh thay đổi trong sở thích tiêu dùng, mà còn minh chứng cho vị thế mới của Việt Nam trong thương mại toàn cầu: từ một nước xuất khẩu nguyên liệu thô trở thành quốc gia có khả năng cung ứng sản phẩm chế biến và thương hiệu giá trị gia tăng.
Cà phê tại London, snack tại Toronto hay bất kỳ ví dụ nào khác đều cho thấy nhu cầu quốc tế ngày càng lớn đối với hương vị Việt Nam. Giai đoạn tiếp theo sẽ phụ thuộc vào việc các thương hiệu cân bằng thế nào giữa tính xác thực và sự thích ứng địa phương, khả năng xây dựng quan hệ đối tác lâu dài và duy trì đầu tư tại thị trường quốc tế.
Nguồn Kênh 14