Đáp ứng xuất xứ “chìa khóa” cạnh tranh cho hàng xuất khẩu

Việt Nam đã hội nhập sâu rộng với khoảng 20 FTA đã ký kết, thực thi và đang đàm phán, đưa thuế  với nhiều loại hàng hóa về 0%, nhưng dù thuế có về 0% theo cam kết, nhưng sản phẩm xuất khẩu không đáp ứng được các tiêu chí về xuất xứ, thì doanh nghiệp cũng không thể tận dụng được các lợi ích thực tế từ cam kết thương mại quốc tế…

Bà Trịnh Thị Thu Hiền, Phó Cục trưởng Xuất nhập khẩu (Bộ Công thương) một lần nữa nhấn mạnh điều này tại Diễn đàn kinh tế Economic Insights 2025.

Bởi, việc đáp ứng đúng và đủ quy tắc xuất xứ là yếu tố quyết định khả năng hàng hóa xuất khẩu hưởng ưu đãi thuế quan trong các cam kết thương mại.

“Khi nói đến thuế quan, doanh nghiệp xuất khẩu thường quan tâm đến các mức thuế cụ thể đối với một số mặt hàng. Tuy nhiên, vấn đề cốt lõi lại nằm ở năng lực tuân thủ quy tắc xuất xứ, để dù mức thuế ưu đãi là bao nhiêu, doanh nghiệp vẫn có thể thực sự tận dụng được các cam kết thương mại”, bà Hiền nêu.

Câu chuyện thuế quan, do đó, phải luôn song hành với năng lực tuân thủ quy tắc xuất xứ. Doanh nghiệp chỉ có thể khai thác trọn vẹn lợi ích từ các FTA mà Việt Nam đã ký kết nếu chủ động xây dựng năng lực xuất xứ từ khâu sản xuất đến kiểm soát chuỗi cung ứng,  qua đó củng cố vị thế cạnh tranh trên thị trường quốc tế.

Theo bà Hiền, xuất xứ chính là chìa khóa để nâng cao tính cạnh tranh đối với hàng xuất khẩu của Việt Nam, đặc biệt trong bối cảnh thương mại quốc tế hiện nay đang diễn biến rất khó lường.

Mặc dù các FTA  có thể khác nhau về chi tiết, nhưng theo đại diện Cục Xuất nhập khẩu, các FTA này đều có các điểm tương đồng trong quy định xuất xứ đối với một số ngành trọng điểm. Đây chính là cơ sở để các doanh nghiệp hoàn toàn có thể chủ động nghiên cứu, chuẩn bị hồ sơ kỹ thuật và quy trình sản xuất phù hợp từ trước.

Quy tắc xuất xứ thực tế là bộ quy tắc để xác định xem hàng hóa đến từ đâu, đến từ quốc gia, vùng lãnh thổ hay nhóm nước nào, để đảm bảo đúng hàng hóa có xuất xứ được hưởng ưu đãi thuế quan mà các nước dành cho nhau.

Khi doanh nghiệp Việt nếu nắm được quy tắc xuất xứ với hàng xuất khẩu đi từng thị trường, sẽ có kế hoạch sản xuất kinh doanh phù hợp, đáp ứng với quy định của nước nhập khẩu để hàng hóa của chúng ta khi xuất khẩu sang thì được ưu đãi thuế quan trong khuôn khổ FTA hiện có.

Các FTA đã giúp Việt Nam gia tăng đáng kể kim ngạch xuất khẩu, với mức tăng trưởng hơn 20%, một số thị trường tăng hơn 30%, cao hơn nhiều so với tốc độ tăng trưởng xuất khẩu chung.

Tỷ lệ hàng hóa xuất khẩu được ưu đãi thuế quan theo các FTA có sự cải thiện theo từng năm. Thông qua tận dụng FTA để thúc đẩy xuất khẩu, giai đoạn 2013-2022, mức tăng trưởng bình quân kim ngạch xuất khẩu hàng Việt Nam có sử dụng ưu đãi thuế quan theo các FTA là 12,7%/năm.

Năm 2024, kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam trên 405 tỷ USD. Khoảng 1,8 triệu bộ giấy chứng nhận xuất xứ hàng hóa (C/O) ưu đãi, trị giá hơn 100 tỷ USD đã được nhà chức trách cấp cho hàng hóa xuất khẩu của Việt Nam, cao hơn con số 86 tỷ USD của năm 2023 (tương ứng tăng 28%0..

Tỷ lệ cấp C/O ưu đãi năm 2024 tăng 28% so với năm trước, cho thấy đây là kết quả tích cực, thể hiện Việt Nam đang tận dụng tốt ưu đãi từ các FTA.

Thế Hoàng

Nguồn Báo Đầu Tư