Giá lúa giảm sâu, nông dân gặp khó

Giá lúa tại Đồng bằng sông Cửu Long những ngày gần đây tiếp tục giảm do ảnh hưởng của tình hình xuất khẩu gạo. Nông dân như ngồi trên đống lửa, còn doanh nghiệp cũng đang than khó.

GIÁ LÚA GIẢM SÂU

Theo ghi nhận, từ cuối năm 2024 đến nay, giá lúa liên tục giảm. Sau thời gian ít biến động, khoảng 1 tháng nay, giá lúa lại tiếp tục giảm mạnh.

Giá lúa đang thấp khiến nông dân chật vật.

Vụ lúa hè thu năm nay, 8 công đất của gia đình ông Trần Văn Sáu (xã Gò Công Đông, tỉnh Đồng Tháp) gieo sạ giống lúa Đài Thơm 8. Những ngày qua, do mưa liên tục nên ảnh hưởng đến việc thu hoạch. Ông Sáu chia sẻ: “Mấy ngày trước, thương lái đến thu mua lúa của tôi với giá 5.400 đồng/kg. Họ nói gạo tiêu thụ khó nên giá giảm so với đầu vụ. Với giá bán như vậy, vụ lúa này tôi chỉ lời vài trăm ngàn đồng/công. Làm vất vả mấy tháng trời mà không lời được bao nhiêu”.

Hợp tác xã (HTX) Dịch vụ nông nghiệp Tăng Hòa (xã Gò Công Đông) có trên 300 ha sản xuất lúa với các giống chủ lực như: ST25, Nàng Hoa 9, Đài Thơm 8. Ông Nguyễn Văn Nhẫn, Giám đốc HTX Dịch vụ nông nghiệp Tăng Hoà cho biết, vụ hè thu năm nay, giá lúa tiếp tục giảm khiến nông dân rất khó khăn. Thời điểm đầu vụ thu hoạch, nông dân bán lúa còn có lời ít, khoảng 1 triệu đồng/công. Tuy nhiên, càng về cuối vụ, giá lúa càng giảm nên nông dân huề vốn.

Nhiều trường hợp nông dân bị lỗ do lúa đổ ngã, năng suất thấp. Hiện lúa Đài Thơm 8 tại địa phương chỉ còn 5.500 đồng/kg, ST 25 là 7.000 đồng/kg, OM 5451 khoảng 4.600 đồng/kg. “Ở đây số hộ có 1 ha ruộng rất ít, bình quân chỉ có 0,6 ha/hộ. Do đó, giá lúa thấp như hiện nay khiến nông dân rất khó khăn”, ông Nhẫn cho biết thêm.

Còn tại xã Long Bình, tỉnh Đồng Tháp, ông Nguyễn Thanh Quang, Giám đốc HTX Nông nghiệp tổng hợp Hòa Thạnh cho biết, những ngày gần đây, giá lúa Đài Thơm 8, Nàng Hoa 9 tại địa phương chỉ còn khoảng 5.500 đồng/kg. Thời điểm đầu vụ hè thu, nông dân bán lúa với giá 6.500-6.600 đồng/kg. Giá lúa giảm là do thị trường tiêu thụ chậm. Trong khi giá lúa giảm thì giá phân bón, thuốc bảo vệ thực vật tăng. Với giá lúa như hiện nay, nông dân huề vốn, nếu làm ruộng thuê thì lỗ.

Xuất khẩu gạo đang gặp khó.

Thời điểm này, một số nông dân tại khu vực phía Bắc Quốc lộ 1 của tỉnh cũng bắt đầu bước vào thu hoạch vụ lúa hè thu. Anh Lê Văn Lượm (xã Long Định, tỉnh Đồng Tháp) cho biết, vụ lúa hè thu này, 4 công đất của gia đình gieo sạ giống lúa OM 18. Tuy nhiên, những ngày gần đây, anh luôn thấp thỏm trước thông tin giá lúa đang ở mức rất thấp. “Ít ngày nữa là thu hoạch mà giá lúa thấp quá nên cũng lo, nhất là việc chưa thấy thương lái tới đặt cọc như mấy năm trước. Với mặt bằng giá như thông tin hổm rày, vụ này làm lúa không có lời”- anh Lượm than.

Ông Huỳnh Văn Danh, Giám đốc Công ty TNHH Vinh Hiển (xã Phú Thành, tỉnh Đồng Tháp) cho biết, càng về cuối vụ hè thu, giá lúa càng giảm. Nguyên nhân chính là thị trường Philipines tạm ngưng nhập khẩu gạo trong vòng 2 tháng.

Hiện lượng gạo tồn còn rất nhiều. Những ngày qua, doanh nghiệp (DN) thu mua lúa Đài Thơm 8 với giá 5.600 đồng/kg đối với các diện tích liên kết, cao hơn thị trường khoảng 200 đồng/kg. “Vụ này, công ty thu mua khoảng 10.000 tấn lúa.

Hiện kho chứa của DN đã đầy. Với giá lúa như hiện nay, nông dân gặp nhiều bất lợi, trong khi đó DN cũng đang gặp khó khâu tiêu thụ. Nếu nôn nóng tuồn hàng ra thị trường thì khả năng lỗ. Bởi thời điểm đầu vụ, DN mua lúa cao hơn cuối vụ khoảng 1.000 đồng/kg. Giá lúa hiện có thể đã “chạm đáy” nên sẽ khó giảm nữa” – ông Danh cho biết thêm.

TĂNG CƯỜNG MUA DỰ TRỮ

Hiện nay, Philipines là thị trường xuất khẩu lớn nhất của Việt Nam, chiếm hơn 40% tổng sản lượng gạo xuất khẩu. Việc thị trường này tạm ngưng nhập khẩu trong 2 tháng đã tác động đến tình hình tiêu thụ lúa gạo.

Ông Nguyễn Văn Đôn, Chủ tịch Hội đồng thành viên Công ty TNHH Việt Hưng (xã Hội Cư, tỉnh Đồng Tháp) cho biết, từ đầu năm đến nay, DN đã xuất khẩu được hơn 105.000 tấn gạo, kim ngạch đạt 60 triệu USD, sang thị trường Trung Quốc, châu Phi và một ít ở thị trường Trung Đông.

Hiện nay, việc xuất khẩu gạo có phần chậm lại do thị trường Philipines dừng nhập khẩu gạo trong 2 tháng kể từ ngày 1-9. Tuy nhiên, việc xuất khẩu gạo không bị ảnh hưởng nhiều. Nguyên nhân là do nhiều năm qua, Việt Nam đã cải tạo được giống lúa chất lượng cao nên vẫn còn nhiều thị trường khác trên thế giới thu mua. Thị trường Philippines mua phần lớn là gạo thông dụng.

Từ nay đến cuối năm, Công ty TNHH Việt Hưng còn hợp đồng xuất khẩu sang châu Phi khoảng hơn 10.000 tấn gạo và đang tiếp tục đàm phán. Theo kế hoạch, dự kiến năm 2025, DN sẽ xuất khẩu khoảng 130.000 – 150.000 tấn gạo, với kim ngạch xuất khẩu đạt từ 75 – 80 triệu USD. Với kế hoạch phấn đấu này, khả năng công ty sẽ đạt mục tiêu đề ra, bởi khách hàng của công ty hầu hết là những đối tác truyền thống.

Theo Giám đốc Sở Công thương tỉnh Đồng Tháp Võ Phương Thủy, thị trường Philippines chính thức ngưng nhập khẩu gạo trong vòng 2 tháng kể từ ngày 1-9. Tuy nhiên, những sản phẩm gạo chất lượng cao của địa phương không bị ảnh hưởng, do gạo Philippines ngưng nhập khẩu là gạo xay xát thường.

Qua buổi làm việc của ngành Công thương với các DN xuất khẩu gạo trên địa bàn, nhiều DN thông tin vẫn xuất khẩu bình thường. Ngoài ra, các DN đang xuất khẩu sang thị trường Philippines đã có động thái chuyển sang thị trường mới như châu Phi. Theo đánh giá, việc ngưng nhập khẩu gạo của Philippines sẽ không kéo dài.

Theo lãnh đạo Hiệp hội Lương thực Việt Nam, việc xuất khẩu gạo của nước ta đã gặp khó khăn ngay từ đầu năm 2025, do từ tháng 10-2024 Ấn Độ đã quay trở lại xuất khẩu gạo. Với sự đồng hành của nhà nước, các DN đã nhận được các hợp đồng xuất khẩu gạo từ Bangladesh để tiêu thụ lúa cho nông dân trong vụ đông xuân 2024-2025.

Tuy nhiên, thời điểm hiện nay rất là khó trong việc tiêu thụ cũng như hoạt động của DN. Các DN khó khăn tiếp cận nguồn vốn tín dụng, nhất là nguồn vốn tín chấp. Hạn mức tín dụng cho ngành lúa gạo còn thấp, các ngân hàng không thể chủ động mở thêm hạn mức tín dụng (theo thời điểm) gây ảnh hưởng đáng kể tiến độ thu mua, đặc biệt vào thời điểm thu hoạch chính vụ.

Việc áp dụng thuế giá trị gia tăng (GTGT) từ ngày 1-7-2025 theo Luật Thuế GTGT số 48/2024/QH15 đối với mặt hàng gạo đã và đang tạo ra một số khó khăn. Cụ thể, nguồn vốn và chi phí sản xuất của DN tăng khi phải nộp thuế GTGT 5% đối với hàng hóa mua bán ở khâu thương mại. Trong khi các tổ chức tín dụng không giải ngân phần thuế này khi cấp vốn lưu động, gây áp lực tài chính và giảm hiệu quả kinh doanh…

Hiệp hội Lương thực Việt Nam kiến nghị Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật – Bộ Nông nghiệp và Môi trường (NN&MT) cung cấp thông tin sớm về cơ cấu giống gieo sạ và tiến độ thu hoạch của các vụ mùa nhằm giúp các bộ, ngành liên quan có cơ sở để cân đối cung – cầu, điều hành xuất khẩu và xúc tiến thương mại phù hợp. Đây là cơ sở để các DN căn cứ thông tin dự báo để xây dựng kế hoạch kinh doanh phù hợp và hiệu quả.

Theo Thứ trưởng Bộ NN&MT Hoàng Trung, trước tình hình giá lúa gạo đang ở mức thấp như hiện nay, Bộ đã chỉ đạo tìm giải pháp để DN tiếp cận với nguồn vốn tín dụng nhằm tăng thu mua cho người dân. Mặt khác là tăng mua dự trữ trong các kho để bảo đảm giá lúa, các thương lái, DN thu mua cho người dân ở mức hợp lý nhất.

M. THÀNH

Nguồn Báo Đồng Tháp