Ngành hàng tỷ đô của Việt Nam: 98% xuất khẩu dồn vào một sản phẩm, là gì mà hấp dẫn đến vậy?
Thông tin từ Hiệp hội Chế biến và Xuất khẩu Thủy sản Việt Nam (VASEP), 8 tháng đầu năm 2025, xuất khẩu cá tra của Việt Nam đạt 1,4 tỷ USD, tăng 10% so với cùng kỳ năm 2024. Kết quả này khẳng định vai trò của cá tra là ngành hàng chủ lực của thủy sản Việt Nam.
Ảnh minh họa
Trong số lượng hàng xuất khẩu, nhóm các sản phẩm HS03 (tươi/đông lạnh/khô) đóng góp 1,383 tỷ USD, chiếm gần 98% tỷ trọng trong tổng giá trị cá tra xuất khẩu sang các thị trường, trong đó phile cá tra đông lạnh mã HS0304 đạt hơn 1,1 tỷ USD, tăng 11% so với cùng kỳ năm ngoái.
Đáng chú ý, sản phẩm chế biến (HS16) đạt 36 triệu USD, tăng trưởng ấn tượng 32% so với cùng kỳ năm 2024, cho thấy những tín hiệu trong việc đa dạng hóa các sản phẩm giá trị gia tăng.
rong các thị trường xuất khẩu chủ lực của Việt Nam, xuất khẩu cá tra sang thị trường Trung Quốc và HongKong (Trung Quốc) trong 8 tháng đầu năm nay chứng kiến tăng trưởng âm giảm 4% so với cùng kỳ, chỉ đạt 357 triệu USD, chiếm 25% tỷ trọng trong tổng cá tra Việt Nam xuất khẩu. Riêng tháng 8, xuất khẩu cá tra sang thị trường này cũng giảm 4% so với cùng kỳ, đạt 55 triệu USD.
Trong 8 tháng đầu năm nay, khối thị trường CPTPP dẫn đầu về tốc độ tăng trưởng nhập khẩu cá tra Việt Nam, đạt 242 triệu USD, tăng 36% so với cùng kỳ – mức cao nhất trong tất cả các khối thị trường.
Các thị trường trọng điểm như Nhật Bản, Canada, Mexico, Chile đều ghi nhận nhu cầu ổn định, đặc biệt đối với phi lê chất lượng cao và sản phẩm chế biến sâu.
Ảnh minh họa
Lý giải về vấn đề này, VASEP cho biết, nguyên nhân chính đến từ ưu đãi thuế quan gần 0% theo CPTPP, giúp cá tra Việt Nam có lợi thế cạnh tranh rõ rệt so với các loài cá trắng khác như cá minh thái, cá rô phi. Bên cạnh đó, việc đáp ứng tốt tiêu chuẩn chất lượng và truy xuất nguồn gốc đã giúp nhiều doanh nghiệp Việt nâng giá trị trung bình đơn hàng tại các thị trường này.
Bên cạnh CPTPP, Nam Mỹ cũng nổi lên như một điểm đến giàu tiềm năng cho xuất khẩu cá tra Việt Nam. Tính đến hết tháng 8/2025, xuất khẩu sang Brazil – thị trường được coi là cửa ngõ của khu vực – đạt 118 triệu USD, tăng 54% so với cùng kỳ năm trước. Kết quả này đến từ nhu cầu thay thế cá rô phi nội địa và sự quen thuộc ngày càng cao của người tiêu dùng Brazil với cá tra.
Ngoài Brazil, các thị trường Colombia, Chile tiếp tục duy trì nhập khẩu ổn định, góp phần mở rộng độ phủ của cá tra Việt Nam tại Nam Mỹ. CPTPP và Nam Mỹ không chỉ bù đắp phần suy giảm từ thị trường Trung Quốc, mà còn mở ra cơ hội gia tăng lợi nhuận nhờ: Đơn hàng chất lượng cao, Thời gian thanh toán tốt hơn, Biên lợi nhuận vượt trội.
Theo đánh giá của VASEP, nửa cuối 2025 là thời điểm chiến lược để tái cấu trúc thị trường. Nửa cuối năm nay, nguồn cung cá tra nguyên liệu đang dần thắt chặt, giá xuất khẩu có xu hướng phục hồi trong quý 4/2025. Đây là cơ hội để doanh nghiệp tập trung chốt hợp đồng tại các thị trường tăng trưởng nhanh như CPTPP và Nam Mỹ, đón đầu mùa lễ hội cuối năm.
Song song với đó, Mỹ và EU tiếp tục duy trì vai trò là 2 thị trường ổn định, yêu cầu tiêu chuẩn bền vững cao – buộc ngành cá tra nâng chuẩn chất lượng để giữ thị phần.
Không thể bỏ qua thị trường ASEAN tiềm năng, với xuất khẩu cá tra sang Thái Lan đạt 52 triệu USD trong 8 tháng đầu năm nay, tăng 31% và Philippines đạt 26 triệu USD, tăng 31% so với cùng kỳ năm ngoái.
Nếu doanh nghiệp đồng thời củng cố vị thế tại ba trụ cột chính – CPTPP, Nam Mỹ và các thị trường truyền thống như Mỹ – EU – ASEAN – ngành cá tra Việt Nam sẽ thiết lập được cấu trúc thị trường đa cực, giảm rủi ro phụ thuộc vào bất kỳ một thị trường đơn lẻ và nâng cao khả năng chống chịu trước biến động thương mại toàn cầu, VASEP khẳng định.
Pha Lê
Nguồn Doanh Nghiệp Tiếp Thị