Cảnh báo “sóng ngầm” từ thị trường Mỹ đối với ngành thủy sản Việt Nam
Dù duy trì đà tăng trưởng trong 10 tháng năm 2025, xuất khẩu thủy sản (đặc biệt là cá nước ngọt) sang Mỹ được dự báo sẽ gặp khó khăn do các rào cản thương mại phức tạp.
Đây là nhận định tại hội thảo về khả năng thích ứng của ngành thủy sản do Báo Điện tử Tiếng nói Việt Nam phối hợp với Cục Phòng vệ thương mại, Bộ Công thương tổ chức.
Dự báo ngành cá nước ngọt gặp khó
Đánh giá về bức tranh thị trường, bà Nguyễn Ngô Vi Tâm – Chủ tịch Ban Ngành hàng cá nước ngọt (VASEP) cho biết, mặt hàng chủ lực là cá tra đã có mức tăng trưởng tốt 9% trong 10 tháng năm 2025.
Bà Nguyễn Ngô Vi Tâm – Chủ tịch Ban Ngành hàng cá Nước ngọt VASEP (Ảnh: Tỷ Huỳnh)
Tuy nhiên, kim ngạch xuất khẩu sang Mỹ trong tháng 8 và tháng 9 đã sụt giảm đáng kể do những thay đổi về thuế đối ứng. Nguyên nhân một phần đến từ sự thận trọng của các nhà nhập khẩu và phân phối tại Mỹ vì đang trong giai đoạn thăm dò sức tiêu thụ đối với lượng hàng tồn kho bị áp thuế mới, cũng như đo lường “ngưỡng chấp nhận” về giá của người tiêu dùng.
Mặc dù vậy, bà Tâm nhận định năm 2025, ngành hàng cá tra và thủy sản nói chung vẫn sẽ về đích với mức tăng trưởng trên 10%.
“Đó là nhờ vào nỗ lực của doanh nghiệp trong việc mở rộng thị trường, tận dụng các Hiệp định thương mại tự do (FTA) cũng như nỗ lực của các cơ quan quản lý nhà nước trong việc đàm phán mức thuế đối ứng tại thị trường Mỹ”, bà Tâm cho biết.
Đại diện VASEP lưu ý, thời gian tới, nếu Mỹ áp mức thuế 20% đối với thủy sản, mặt hàng tôm của Việt Nam có thể gặp khó vì giá thành cao và phụ thuộc nguồn cung bên ngoài. Trong khi đó, cá tra có lợi thế giá thấp hơn nhưng lại chịu ảnh hưởng bởi đợt bão lũ cuối năm 2025, gây khó khăn về sản lượng.
Do đó, quý I/2026 sẽ là chỉ dấu quan trọng để đánh giá triển vọng cả năm. Đây là thời điểm kiểm chứng mức độ chấp nhận giá mới của thị trường Mỹ, cũng như khả năng phục hồi nguồn cung nguyên liệu của các nhà sản xuất Việt Nam.
Rào cản ngày càng phức tạp, tinh vi
Ở góc độ quản lý nhà nước, ông Lương Hoàng Thái – Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại (Bộ Công Thương) cảnh báo xu hướng bất lợi tại các thị trường lớn. Điển hình như tại Mỹ, nước này đang áp dụng đồng thời nhiều biện pháp: Từ thuế đối ứng, điều tra chống bán phá giá đến thay đổi các chính sách phòng vệ thương mại.
Theo ông Thái, Việt Nam cần tích cực đàm phán để tạo sân chơi công bằng, giúp tiếng nói của nhà nhập khẩu và người tiêu dùng Mỹ có trọng lượng hơn khi nước này ban hành chính sách đối với hàng hóa Việt Nam.
Ông Thái nhận định mức thuế đối ứng 20% là quá cao so với giá trị thực. Thời gian qua, các bộ ngành chức năng đã khẩn trương vào cuộc đấu tranh. Kết quả, phía Mỹ đã chủ động giảm mức thuế về 0% đối với một số mặt hàng, mang lại lợi ích cho người tiêu dùng nước này.
“Đặc biệt lưu ý là hiện nay đang chờ phán quyết của Tòa án tối cao Hoa Kỳ vào tháng 12/2025 xem thuế đối ứng của Chính phủ Hoa Kỳ có hợp hiến hay không. Một số ý kiến đánh giá của luật sư là trên 50% khả năng sẽ bác bỏ vì lập luận của nhà chức trách không đủ vững”, ông Thái thông tin.
Tuy nhiên, Cục trưởng Cục Phòng vệ thương mại lưu ý, phía Mỹ vẫn còn nhiều công cụ luật pháp khác để đạt được mục đích bảo hộ. Do đó, Việt Nam cần chuẩn bị từ sớm trước bối cảnh các hàng rào kỹ thuật ngày càng tinh vi hơn.
“Cần có sự chuẩn bị rất kỹ cho các tình huống, đặc biệt là thuế chống bán phá giá. Kể cả các biện pháp khác, ví dụ như tiền hỗ trợ của Nhà nước cho các doanh nghiệp Việt Nam có thể bị phía Mỹ cho là động thái bảo hộ”, ông Thái phân tích.
Duy Phương/VOV-TP.HCM