Thích ứng các tiêu chuẩn mới của EU để duy trì xuất khẩu
Liên minh châu Âu (EU) vừa thông báo sẽ tăng 50% số lượng kiểm tra an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật (SPS) đối với hàng nhập khẩu từ các quốc gia ngoài EU và tăng 33% các cuộc kiểm toán tại trạm kiểm soát biên giới của quốc gia thành viên.
Ảnh minh họa
Điều này đòi hỏi doanh nghiệp Việt Nam phải đặc biệt quan tâm đến chất lượng sản phẩm để đáp ứng điều kiện xuất khẩu.
Tham tán thương mại, Thương vụ Việt Nam tại Bỉ và EU Trần Ngọc Quân cho biết: Việt Nam hiện là đối tác thương mại lớn thứ 17 của EU. Thị phần của Việt Nam trong tổng nhập khẩu của EU tăng chậm nhưng vững chắc, từ mức 1,8% năm 2023 lên mức 2,28% vào năm 2024, trong đó có nhiều mặt hàng thuộc nhóm nông, lâm, thủy sản. Từ tháng 8 năm nay, Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam-EU (EVFTA) bước vào năm thứ 5 thực hiện, đưa thuế nhập khẩu đối với nhiều mặt hàng Việt Nam vào EU giảm về 0% theo lộ trình sẽ tạo thêm lợi thế cạnh tranh về giá cho doanh nghiệp. Tính chung 11 tháng năm 2025, xuất khẩu cà-phê của Việt Nam sang hầu hết các nước thị trường EU tăng trưởng tích cực so với cùng kỳ năm 2024 nhờ nguồn cung dồi dào. Cụ thể, xuất khẩu sang Đức đạt hơn 1 tỷ USD, tăng 97,5%; xuất khẩu sang Italya đạt 615,8 triệu USD, tăng 52,9%. Với mặt hàng thủy sản, EU hiện là thị trường xuất khẩu lớn thứ 4 của Việt Nam.
Tuy nhiên, hiện nay EU đang tăng cường yêu cầu các doanh nghiệp xuất khẩu tuân thủ các tiêu chuẩn an toàn thực phẩm, môi trường và phúc lợi động vật vốn áp dụng cho nông dân và doanh nghiệp trong EU. Bên cạnh việc kiểm tra SPS, EU sẽ xem xét lại các quy định giám sát dư lượng thuốc bảo vệ thực vật, đặc biệt đối với những chất đã bị cấm sử dụng trong EU nhưng có khả năng xuất hiện trong nông sản nhập khẩu. Bên cạnh đó, một số hoạt chất đã được các tổ chức quốc tế phân loại lại cũng sẽ cập nhật vào luật của EU.
“Ngoài ra, EU còn đẩy mạnh kiểm soát gian lận thương mại, do vậy cần có giải pháp quản lý hiệu quả luồng thương mại Việt Nam-EU và các nước thứ ba để tránh tình trạng gian lận xuất xứ làm ảnh hưởng đến lợi ích từ EVFTA. Thời gian tới Việt Nam cần trao đổi với EU các biện pháp thúc đẩy thương mại như thuận lợi hóa thương mại thông qua tự chứng nhận xuất xứ; bổ sung gạo ST vào danh mục hạn ngạch thuế quan; thúc đẩy việc đề nghị EU chấp nhận cho phép Việt Nam xuất khẩu các sản phẩm thịt đã qua chế biến”, ông Trần Ngọc Quân khuyến nghị.
Là một trong những công ty xuất khẩu thủy sản lớn sang thị trường EU, Công ty cổ phần thực phẩm Sao Ta (Fimex VN) luôn đầu tư vào các chứng nhận toàn cầu đối với việc nuôi trồng thủy sản có trách nhiệm để đáp ứng yêu cầu về chất lượng, vệ sinh an toàn thực phẩm.
Theo ông Hồ Quốc Lực, Chủ tịch Hội đồng quản trị Fimex VN, công ty đang xuất khẩu mạnh tôm chế biến vào EU. Tận dụng lợi thế về tay nghề chế biến cao, công ty định hướng tập trung phát triển các mặt hàng chế biến sâu như tôm Nobashi, tôm tẩm bột tươi và chiên để gia tăng giá trị và giảm áp lực cạnh tranh. Đây cũng là phân khúc sản phẩm các doanh nghiệp Việt Nam đã chiếm lĩnh thị trường EU. Khi EU đang ngày càng siết chặt vấn đề truy xuất nguồn gốc, quan tâm các sản phẩm bền vững thì doanh nghiệp cũng sẽ tiếp tục mở rộng quy mô vùng nuôi tôm đạt chuẩn ASC để chủ động gia tăng nguồn nguyên liệu cung cấp cho thị trường này.
Với các quy định mới của EU, mặt hàng rau quả cũng đang thuộc diện kiểm soát, nhất là trong bối cảnh EU vẫn có cảnh báo cho một số sản phẩm của Việt Nam. Để tránh việc bị tiêu hủy hoặc không được xuất khẩu vào EU, ảnh hưởng đến luồng thương mại hiện tại, các doanh nghiệp cần quan tâm đến vùng trồng và bảo đảm các biện pháp SPS ngay từ khâu sản xuất, chế biến. Trong khi đó, đối với việc chuyển đổi xanh và phát triển bền vững, mặc dù EU có các chính sách điều chỉnh thích hợp hơn như lùi thời hạn thực hiện Quy định chống phá rừng (EUDR) giúp các bên liên quan có thêm thời gian điều chỉnh hệ thống, làm rõ các yêu cầu kỹ thuật và giảm rủi ro đối với doanh nghiệp, song để chủ động thích ứng, doanh nghiệp Việt Nam nên thường xuyên cập nhật thông tin và có kế hoạch chuyển đổi kịp thời.
Mặt khác, doanh nghiệp cũng chú trọng vào đổi mới cách tiếp cận thị trường theo hướng không chỉ tìm kiếm nhà nhập khẩu mà còn thiết lập hiện diện thương mại tại EU để kết nối, chăm sóc khách hàng cá nhân và tổ chức cũng như chủ động điều phối hàng hóa của mình thông qua các kho ngoại quan, kho logistics, bảo đảm khả năng lưu thông hàng hóa ổn định và linh hoạt.