Hướng đi bền vững cho thức ăn thủy sản trong ngành nuôi trồng thủy sản hiện đại

Enrico Bachis, Giám đốc Nghiên cứu Thị trường tại IFFO từ năm 2017, chia sẻ về xu hướng và thách thức trong ngành nuôi trồng thủy sản, đặc biệt là vai trò của thức ăn thủy sản trong bối cảnh phát triển bền vững. Ông Bachis tốt nghiệp Đại học Cagliari (Sardinia) với bằng Khoa học Chính trị, sau đó lấy Thạc sĩ Kinh tế Tài chính và Tiến sĩ Kinh tế Công nghiệp tại Đại học Nottingham (Anh).

Ảnh minh họa

Ngành nuôi trồng thủy sản đang phát triển với tốc độ nhanh chóng, đóng vai trò quan trọng trong việc cung cấp protein lành mạnh cho toàn cầu. Tuy nhiên, thành công bền vững của ngành phụ thuộc rất nhiều vào việc sử dụng các loại thức ăn có giá trị dinh dưỡng cao, đồng thời đảm bảo thân thiện với môi trường.

Theo Enrico Bachis, chiến lược phát triển thức ăn nuôi trồng thủy sản trong tương lai cần tập trung vào việc bảo tồn những lợi thế dinh dưỡng đặc trưng của nguồn nguyên liệu biển truyền thống, đồng thời mở rộng sử dụng các nguyên liệu mới đáng tin cậy. Bột cá và dầu cá vẫn là nền tảng thiết yếu. Bột cá cung cấp protein dễ tiêu hóa với đầy đủ các axit amin thiết yếu, vitamin và khoáng chất giúp cá tăng trưởng tốt, nâng cao hệ miễn dịch và chất lượng sản phẩm. Dầu cá cung cấp nguồn năng lượng cô đặc cùng các axit béo omega-3 thiết yếu EPA và DHA, giúp cá duy trì sức ăn ngay cả trong điều kiện khắc nghiệt.

Tuy nhiên, nguồn nguyên liệu từ biển như bột cá và dầu cá có hạn, bị giới hạn bởi các quy định bảo vệ hệ sinh thái và sự cạnh tranh từ các ngành công nghiệp khác như dược phẩm và thức ăn cho thú cưng. Trong khi nhu cầu thức ăn thủy sản dự kiến tăng mạnh trong những năm tới, không một loại nguyên liệu đơn lẻ nào có thể đáp ứng đủ. Do đó, ngành cần sử dụng kết hợp đa dạng các nguyên liệu một cách thông minh và hiệu quả.

Một vấn đề quan trọng khác là cách thức đo lường tính bền vững của các thành phần thức ăn. Với thành phần thức ăn thủy sản đa dạng gồm hơn 40 nguyên liệu, việc so sánh công bằng về tác động môi trường là cần thiết. Ngành đã áp dụng Đánh giá Vòng đời (LCA) cùng các bộ dữ liệu tiêu chuẩn như của Viện LCA Thức ăn Toàn cầu (GFLI), tuân thủ các hướng dẫn mới nhất của Liên minh Châu Âu. Mỗi thành phần đều có dấu chân sinh thái riêng, và sự đánh đổi giữa chúng cần được cân nhắc kỹ lưỡng.

Chứng nhận nguồn gốc nguyên liệu như MarinTrust và Hội đồng Quản lý Biển (MSC) đóng vai trò quan trọng trong việc đảm bảo tính minh bạch và trách nhiệm trong khâu cung ứng, giúp người mua lựa chọn nguyên liệu có nguồn gốc bền vững với tác động môi trường thấp.

Song song với đó, sự đổi mới đang mở rộng lựa chọn nguyên liệu thức ăn. Các nguồn protein thực vật, bột côn trùng, protein đơn bào và dầu tảo đang chuyển từ thử nghiệm sang sản xuất thương mại. Dầu tảo bổ sung EPA/DHA, trong khi protein côn trùng và vi sinh vật mang lại tính tuần hoàn và chức năng sinh học mới.

Tuy nhiên, hiện tại các nguồn nguyên liệu mới vẫn chưa thể thay thế hoàn toàn nguồn nguyên liệu biển do chi phí và sản lượng còn hạn chế. Giải pháp bền vững nhất là áp dụng dinh dưỡng chính xác, tức là sử dụng lượng bột cá và dầu cá nhỏ hơn nhưng tối ưu hơn vào thời điểm cá hấp thụ hiệu quả nhất. Kết hợp với việc tối ưu hỗn hợp nguyên liệu và tận dụng công nghệ chế biến, ngành nuôi trồng thủy sản có thể tăng sản lượng đồng thời giảm thiểu chất thải.

Tóm lại, tương lai của thức ăn nuôi trồng thủy sản sẽ dựa trên sự bổ sung đa dạng nguyên liệu hơn là thay thế hoàn toàn. Việc duy trì lợi thế dinh dưỡng của nguồn nguyên liệu biển truyền thống, kết hợp với các nguyên liệu thay thế mới và áp dụng dinh dưỡng chính xác, cùng với nguồn cung có trách nhiệm và dữ liệu đánh giá chuẩn mực, sẽ giúp ngành đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng và bảo vệ hệ sinh thái biển một cách bền vững.

Nguồn vasep