Tôm Việt Nam tăng tốc tại Trung Quốc nhưng đối mặt sức ép từ Ecuador và Ấn Độ
Theo số liệu của Hải quan Việt Nam, tính đến ngày 15/8/2025, xuất khẩu tôm của Việt Nam sang Trung Quốc và Hong Kong đạt gần 767 triệu USD, tăng tới 76% so với cùng kỳ năm ngoái và chiếm gần 29% tổng kim ngạch xuất khẩu tôm của cả nước. Đây là thị trường có tốc độ tăng trưởng tốt nhất của tôm Việt Nam trong năm nay. Riêng trong nửa đầu tháng 8, giá trị xuất khẩu đạt gần 57 triệu USD, chiếm gần 30% tổng xuất khẩu tôm của cả nước.
Ảnh minh họa
Trong cơ cấu sản phẩm, nhóm tôm khác (bao gồm tôm hùm, tôm rảo…) chiếm tỷ trọng áp đảo và ghi nhận tăng trưởng 3 con số, đặc biệt với các sản phẩm sống, tươi và đông lạnh. Điều này phản ánh rõ nhu cầu tiêu dùng mạnh đối với các dòng cao cấp như tôm hùm sống. Tôm sú xuất khẩu sang Trung Quốc cũng tăng trưởng 2 con số trong khi tôm chân trắng ghi nhận giảm. Tuy nhiên, riêng mảng tôm chân trắng chế biến lại tăng, cho thấy thị hiếu tiêu dùng đang dịch chuyển dần sang các sản phẩm tiện lợi, chế biến sẵn.
Trong số các doanh nghiệp xuất khẩu tôm sang Trung Quốc, Công ty TNHH Thương mại – Dịch vụ – Sản xuất Phát Lợi tiếp tục dẫn đầu, chiếm tỷ trọng 19% tổng kim ngạch xuất khẩu sang Trung Quốc, duy trì vị trí số một từ năm 2024.
Nhập khẩu tôm nước ấm đông lạnh của Trung Quốc có dấu hiệu phục hồi
Theo Hải quan Trung Quốc, nước này nhập khẩu 519 nghìn tấn tôm nước ấm đông lạnh trong 7 tháng đầu năm 2025, giảm 2% so với cùng kỳ 2024. Tuy vậy, giá trị nhập khẩu lại tăng 7% lên 2,73 tỷ USD nhờ giá trung bình tăng 9% lên 5,25 USD/kg. Riêng tháng 7, khối lượng nhập khẩu tăng vọt lên hơn 90 nghìn tấn, mức cao nhất kể từ đầu 2024, cho thấy nhu cầu phục hồi phần nào sau giai đoạn trầm lắng.
Ecuador tiếp tục giữ vị thế thống trị, cung ứng tới 75% lượng tôm nhập khẩu của Trung Quốc, tương đương gần 389 nghìn tấn trong bảy tháng. Ngược lại, Ấn Độ chứng kiến sự suy giảm 7%, xuống còn 76 nghìn tấn, trong khi các nhà cung cấp nhỏ hơn như Myanmar, Argentina hay Thái Lan lại ghi nhận mức tăng trưởng mạnh mẽ.
Tuy nhiên, sự gia tăng nhập khẩu trong tháng 7 cũng dẫn đến tồn kho lớn, cộng với nhu cầu dịch vụ thực phẩm suy yếu khiến giá tôm nhập khẩu tại Trung Quốc liên tục giảm trong tháng 8. Điều này cho thấy rủi ro bão hòa ngắn hạn vẫn hiện hữu, đặc biệt ở phân khúc tôm phổ thông.
Ecuador thống trị, Ấn Độ hụt hơi – Việt Nam khai thác thị trường ngách
Tại thị trường Trung Quốc, Ecuador hiện nắm giữ ưu thế vượt trội nhờ nguồn cung dồi dào, giá thành cạnh tranh và sản phẩm phù hợp thị hiếu, đặc biệt ở dòng tôm nguyên đầu đông lạnh. Ấn Độ là nhà cung cấp lớn thứ hai nhưng đang mất dần thị phần, do gặp khó về kiểm soát chất lượng và chi phí, đồng thời bị phân tán nguồn cung khi phải đáp ứng nhiều thị trường cùng lúc.
Trong bối cảnh đó, tôm Việt Nam nổi lên như một lựa chọn bổ sung ở phân khúc cao cấp. Nếu như Ecuador và Ấn Độ chiếm ưu thế về giá và sản lượng, thì Việt Nam lại được ưa chuộng ở các sản phẩm chất lượng cao, tôm sú size lớn, tôm hùm sống và các sản phẩm chế biến có giá trị gia tăng. Lợi thế này giúp tôm Việt Nam tránh được cạnh tranh trực diện với Ecuador ở phân khúc phổ thông và mở ra cơ hội khai thác thị trường ngách nhiều tiềm năng tại Trung Quốc, nơi nhu cầu cao cấp hóa đang ngày càng rõ rệt.
Hướng đi cho doanh nghiệp Việt
Trong ngắn hạn, xuất khẩu tôm Việt Nam sang Trung Quốc được dự báo tiếp tục tăng trưởng, nhất là vào các dịp lễ lớn như Trung thu, Tết Dương lịch và Tết Nguyên đán, khi nhu cầu quà biếu và tiêu thụ hải sản tăng mạnh. Các dòng sản phẩm tôm hùm sống, tôm sú cỡ lớn và tôm chân trắng chế biến sâu sẽ giữ vai trò chủ lực.
Về trung hạn, sản lượng nuôi trong nước của Trung Quốc ngày càng lớn sẽ gây sức ép lên nhập khẩu, đồng thời cạnh tranh từ Ecuador và Ấn Độ vẫn duy trì gay gắt. Trong bối cảnh đó, doanh nghiệp Việt Nam cần kiên định chiến lược tập trung vào chất lượng, đa dạng hóa sản phẩm và khai thác phân khúc cao cấp. Đồng thời, việc tuân thủ chặt chẽ các quy định về kiểm dịch, truy xuất nguồn gốc, bao bì nhãn mác là yếu tố then chốt để đảm bảo sự hiện diện bền vững tại thị trường này.
Kim Thu
Nguồn vasep