Xuất khẩu thủy sản hướng tới bền vững

Hiệp hội Chế biến và xuất khẩu thủy sản Việt Nam (VASEP) cho biết, mặc dù tăng trưởng của xuất khẩu thủy sản 6 tháng đầu năm nay đạt 12,3% so với cùng kỳ năm trước, nhưng trong 6 tháng cuối năm sẽ gặp không ít khó khăn. Bộ Công Thương dự báo, trong 6 tháng cuối năm, xuất khẩu thủy sản sẽ tăng trưởng chậm lại do giá các mặt hàng thủy sản xuất khẩu những tháng gần đây giảm so với đầu năm.

Đoàn thanh tra của Ủy ban Châu Âu (EC) mặc dù đã ghi nhận những tiến bộ của Việt Nam nhưng thủy sản nước ta vẫn còn một số thách thức, điển hình như việc kiểm soát đánh bắt, truy xuất nguồn gốc thủy sản khai thác còn nhiều lỗ hổng, cần xử lý. Do đó, tháng 1-2019, Đoàn thanh tra của EC sẽ quay lại để xem xét vấn đề “thẻ vàng” với thủy sản Việt Nam. Điều này cũng phần nào tác động đến xuất khẩu thủy sản của Việt Nam sang thị trường Liên minh Châu Âu (EU) trong 6 tháng cuối năm 2018.

Ngoài ra, một loạt sản phẩm thủy sản xuất khẩu thế mạnh của Việt Nam đang gặp khó. Theo VASEP, năm 2018, cá tra Việt Nam tiếp tục phải đối mặt với 3 rào cản lớn tại hai thị trường truyền thống, trọng điểm là Mỹ và EU như: Vụ kiện chống bán phá giá, hàng rào kỹ thuật và truyền thông bôi xấu cá tra.

Trung Quốc vẫn là thị trường xuất khẩu cá tra lớn nhất của Việt Nam, sản lượng trong 6 tháng đầu năm 2018 tăng gần 50% so với cùng kỳ năm trước. Cùng với tăng trưởng “nóng” là mối quan ngại về chất lượng hàng xuất khẩu theo đường tiểu ngạch. VASEP nhận định, đây là thị trường rộng lớn, nhiều tiềm năng.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp cần tuân thủ chặt chẽ kiểm soát chất lượng hàng hóa nhằm giảm thiểu tác động bất lợi đến hoạt động xuất khẩu cá tra sang thị trường này…

Tương tự, ngành tôm gặp không ít khó khăn do giá tôm tại thị trường thế giới giảm, sản lượng của các nước sản xuất tôm đồng loạt tăng. Đó là sự cạnh tranh nguyên liệu tôm từ các nước như: Ecuador, Ấn Độ… cùng rào cản kỹ thuật của các nhà nhập khẩu, việc bảo vệ nguồn lợi thủy sản trong quá trình đánh bắt, khai thác…

Theo Bộ trưởng Bộ NN& PTNT Nguyễn Xuân Cường, trong 6 tháng đầu năm 2018, ngành thủy sản đã triển khai nhiều giải pháp khắc phục “thẻ vàng” của EC, đồng thời hoàn thiện các văn bản pháp luật, đưa 9 khuyến nghị của EC vào Luật Thủy sản. Chính phủ cũng đưa ra nhiều quyết sách tập trung chỉ đạo đồng bộ, 28 địa phương ven biển, ngư dân… vào cuộc quyết liệt.

Bên cạnh đó, Bộ NN& PTNT chỉ đạo tái cơ cấu ngành thủy sản theo hướng tổ chức lại sản xuất nhằm phát triển bền vững, đi sâu vào chế biến để chuỗi giá trị hiệu quả hơn. Thời gian tới, Bộ NN&PTNT sẽ phối hợp chặt chẽ với các bộ, ngành liên quan nhằm phát hiện, xử lý những trường hợp gian lận thương mại, góp phần giữ vững uy tín hình ảnh cá tra, cá basa Việt Nam và sản phẩm thủy sản xuất khẩu khác.

Về vấn đề này, Phó Tổng thư ký VASEP Nguyễn Hoài Nam cho rằng, Việt Nam cần tiếp tục thực hiện có hiệu quả công tác xúc tiến thương mại để củng cố và phát triển thị trường truyền thống, thị trường lớn. Ngoài ra, cần xây dựng thương hiệu và tiêu chuẩn chất lượng cho một số sản phẩm thủy sản chủ lực phục vụ xuất khẩu, đáp ứng yêu cầu về chất lượng, mẫu mã và quy cách sản phẩm thủy sản của các nước nhập khẩu.

Về phía doanh nghiệp, cần kiểm soát tốt chất lượng thủy sản xuất khẩu như: Giám sát dư lượng hóa chất kháng sinh trong sản phẩm nuôi, quản lý hoạt động thu gom, sơ chế, chế biến, chủ động tuân thủ chặt chẽ việc truy xuất nguồn gốc, an toàn thực phẩm và sử dụng Chứng thư Thủy sản xuất khẩu theo quy định…